در عصر جدید گاها دیده میشود به دلیل تنوع زیاد در هنر ها به خصوص از نوع مدرن برخی هنرهای دیگر ممکن است کمرنگ شوند یا به طور کامل از بین برود.
اما نکته حائز اهمیت و خوشحال کننده درباره ایران این است که هنوز در سراسر کشور ما موسیقی نواحی و سنتی به صورت چشم گیری دنبال کننده و طرفدار دارد.
موسیقی ترکی، کردی، لری، بختیاری، خراسانی ، شمالی، جنوبی و از انواع موسیقی ایران هستند که حتما تا کنون نمونه ای مشهور از آنها به گوشتان خورده است.
شناخته شده ترین موسیقی های نواحی کشور
موسیقی بلوچی ، ترکی آذربایجان، بختیاری، جنوب ایران، خراسانی، گیلکی، قزوین، کردی، لرستان، مازندران، نمکدره ای، همدان، دزفول همچنین، در حالت رایج تر نیز شکل های مشخص تری برای اجرای موسیقی ایران وجود دارد. برای مثال تکنوازی، دو نوازی، و گروه نوازی از فرم های بسیار رایج اجرای موسیقی سنتی در ایران هستند.
۱۰ سایز پر طرفدار و رایج موسیقی ایران
تار
جزو معروف ترین سازهای زهی و ایرانی است که به وسیله مضراب نواخته میشود. تار علاوه بر ایران در مناطقی مانند تاجیکستان، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و دیگر نواحی نزدیک قفقاز برای نواختن موسیقی سنتی این کشورها مورد استفاده قرار میگیرد.
در گذشته تار ایرانی دارای پنج سیم بوده و غلامحسین درویش یا درویش خان سیم دیگری به آن افزود که همچنان به کار میرود.
سه تار
سه‌تار از خانواده تنبور و سازهای زهی مضرابی است و ساز سنتی ایرانی محسوب میشود. این ساز با ناخن انگشت اشاره سمت راست نواخته میشود و دارای ۴ سیم است. البته سه تار در گذشته سه سیم داشته است. که با اضافه شدن سیم چهارم به سه تار امروزی تبدیل شده است. این ساز به ساز خلوت معروف است و از صدای ظریفی برخوردار است. سه تار دارای وسعت صدایی به اندازه تقریبا ۳ اکتاو است.
دوتار
یکی از سازهای محبوب ایرانی دو تار است. این ساز شباهت بسیار زیادی به سه تار دارد.
دوتار پیشینه ای چند هزار ساله دارد و در نواحی مختلف با الگوهای مختلفی ساخته میشود. استفاده از این ساز در خراسان ، مازندران، نیشابور، رواج داشته است.
تنبور
تنبور را میتوان یکی از قدیمی ترین سازهای سنتی ایران دانست. که جایگاه عرفانی و معنوی خاصی برخوردار است.
این ساز را با ۴ انگشت دست راست و بدون استفاده از مضراب مصنوعی مینوازند.
جنس کاسه وصفحه آن از چوب توت و جنس دسته آن از گردو است.
تنبور کهن‌ترین ساز است که دسته بلند و کاسه گلابی شکل دارد. سازی بزرگتر از سه تار مکه از ۱۳ تا ۱۴ پرده تشکیل شده است و ۲ الی۳ سیم دارد. در واقع ساز عرفانی و حماسی است که برای نواختن قطعات حماسی استفاده میشود.
عود
عود یا بر بط سازی ایرانی و زهی زخمه ای است که علاوه بر ایران ، در خاور میانه و کشورهای عربی ، شمال افریقا، بسیار رایج است. ساز عود از قدمت چند هزار ساله برخوردار است ، بنابراین میتوان گفت از گذشته تا کنون نقش مهمی در موسیقی ایفا کرده است. این ساز توسط مضراب پلاستیکی نواخته میشود. و از نظر ساخت دارای چندین مدل مختلف است. که با توجه به سلیقه نوازنده انتخاب میشود. صدای ساز عود نسبت به سایر سازهای سنتی بم تر می‌باشد.
کمانچه
جز مهمترین سازهای ایرانی است که از خانواده سازهای زهی آرشه ای است. یعنی با آرشه یا همان کمان نواخته میشود.
کمانچه ساز کروی و توخالی از جنس توت است.
که به صورت ترکه ای ساخته میشود. ساز فاقد پرده بندی می‌باشد.
ساز کمانچه دارای مدلهای مختلفی است که از لحاظ شکل و صدا دهی با هم متفاوت هستند.
قیچک
قیچک یکی از سازهای زهی آرشه ای است که همانند کمانچه با آرشه ای با کمان نواخته میشود. این ساز دارای قدمت بسیار زیادی است
و در موسیقی نواحی ایران کاربرد دارد. قیچک از لحاظ شکل گرفتن و نواختن شبیه به ویلنسل است.
سنتور
ساز پر کاربرد ایرانی است. این ساز زهی مضرابی به شکل ذوزنقه می‌باشد. و دارای تعداد زیادی سیم است . این ساز با دو مضراب چوبی نواخته میشود. رایج ترین نوع سنتور ۹ خرک یا سل کوک نام دارد. و دارای ۷۲ سیم است که به دسته های ۴ تایید و در ۱۸ دسته تقسیم میشود.
نی
نی یا نی هفت بند از سازهای بادی ایرانی است و از دسته سازهای بدون زبانه محسوب میشود ساز نی قابل کوک نیست و نوازنده در همنوازی و تکنوازی ها از مدلهای مختلف نی با کوک های دلخواه استفاده میشود. وسعت صدای نی دو اکتاو است. نی به عنوان ساز محلی نیز بسیار رایج است.
تنبک
تنبک یکی از سازهای کوبه ای ایرانی است . این ساز پوستی از نظر ساز شناسی جز طبل های جام شکل محسوب میشود.
تنبک در بسیاری اجراهای همنوازی موسیقی سنتی مورد استفاده قرار میگیرد و همیشه بهترین همراه برای گروه ها و کنسرتهای موسیقی بوده است
دف
دف یکی از سازهای کوبه ای در موسیقی ایرانی است . این ساز شامل حلقه ای چوبی است که پوست نازکی بر آن کشیده شده است.
که با ضربه های انگشت نواخته میشود.
دف از سازهای کوبه‌ای است. که نومنه کوچکتر آن دایره نام دارد.
